Phương pháp tiết kiệm thức ăn trong chăn nuôi gà

Những lãng phí không thể ngờ đến!

Có nhiều yếu tố làm thức ăn chăn nuôi hao hụt hoặc bị mất. Cộng hưởng của các yếu tố trên có thể làm hao phí lên đến 5g cám/con/ngày – thậm chí nhiều hơn tùy thuộc vào điều kiện quản lý của trại. Thông thường người chăn nuôi không hề để ý đến con số này. Tuy nhiên, con số tích lũy của nó sau một lứa có thể làm nhiều người chăn nuôi phải bất ngờ.

Giả sử: một trang trại nuôi 2000 gà Ri Hải Phòng ( tên gọi phổ biến khác của gà ta Lượng Huệ- Hải Phòng)  trong vòng 115 ngày, hao phí cám gà trung bình trên đầu con là 5g/ngày. Vậy đến cuối vụ, một lượng thức ăn tương đương bị mất là:

2000 con x 5g x 115 ngày = 1150 kg ( tức 1.150 tấn) cám

Chi phí thức ăn chăn nuôi giảm dẫn đến cải thiện hiểu quả sản xuất và lợi nhuận của người chăn nuôi gà. Chiến lược cho ăn và quản lý chăn nuôi sẽ giúp đạt được các mục tiêu này.

Chính vì vậy để cải thiện về mặt kinh tế cho trang trại cần giảm tối đa chi phí cám hao hụt, chuyển hóa tối đa lượng cám tiêu thụ thành trọng lượng cơ thể gà.

Nếu chương trình cho ăn phù hợp với điều kiện từng trang trại thì ta có thể tiết kiệm cám được khoảng 10%.

Sau đây, công ty cổ phần giống gia cầm Lượng Huệ đã sưu tập và giới thiệu các phương pháp tiết kiệm thức ăn trong chăn nuôi cho gà hiệu quả:

Thay đổi cách cho gà ăn

Theo Tiến sĩ Salah H. Esmail, Cairo, Ai Cập, gà thịt thường được cho ăn tự do để chúng có được nhu cầu năng lượng và đạt trọng lượng mục tiêu trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, trong những năn gần đây, cho gà thịt ăn có kiểm soát thời gian đã được khuyến cáo vì lý do kinh tế.

Ở đây, gà được cho ăn một lượng thức ăn nhất định 4 – 6lần/ngày để chúng ăn hết thức ăn và sau đó có khoảng thời gian nghỉ 1 giờ hoặc ít hơn.

Điều này có 2 lợi ích. Thứ nhất, nó làm giảm kích thích cơ học của việc tiêu thụ thức ăn thường thấy trong chế độ cho ăn theo dây chuyền liên tục cả ngày. Thứ hai, trong suốt thời gian không ăn, gà thường im lặng, ít vận động và điều này có thể làm cải thiện việc sử dụng thức ăn hơn do giảm nhu cầu dinh dưỡng cho duy trì.

Sử dụng máng ăn hợp lý

Trong nhiều trang trại, đặc biệt theo hình thức nuôi gà thả vườn:  thức ăn cho gà thường được cho ăn qua máng tròn- dẹt hay loại máng dài khoảng 1,5 – 2,0m bằng tấm kim loại hoặc bằng gỗ đặt ngoài trời mà không có mái che .

Những loại này, chi phí thấp, và khá bền, nhưng một vấn đề nghiêm trọng là có thể gây ra lãng phí thức ăn. Đối với những loại máng này, thường gà sẽ bước chân vào trong máng và tãi thức ăn ra ngoài. Bên cạnh đó,  tại nhiều trang trại người chăn nuôi còn “tiết kiệm” công cho việc cám vào máng và khay ăn bằng cách đổ trực tiếp trên nền đất. 

Đối với những cách cho gà ăn thế này người chăn nuôi sẽ trở tay đối phó không kịp với kiểu thời tiết nắng mưa bất thường như của Việt Nam!

Điều có thể được khắc phục bằng cách thay đổi loại máng ăn khác hoặc làm mái che và bộ phận điều tiết tốc độ chảy tự động, bố trí đủ và đều khay máng ăn quanh sân vườn theo mật độ hợp lý.

Điều chỉnh lượng thức ăn trong máng:

Nên tránh đổ thức ăn trong máng quá đầy và thức ăn nên duy trì ở mức độ nhất định để giảm thiểu tổn thất. 

Mối liên hệ của lượng thức ăn trong máng ăn và hao phí thức ăn:

MỖI LIÊN HỆ CỦA LƯỢNG THỨC ĂN TRONG MÁNG VÀ HAO PHÍ THỨC ĂN
Lượng thức ăn trong máng	Hao phí thức ăn
Đầy máng	20%
2/3 máng	10%
1/2 máng	3%
1/3 máng	1%

Cắt mỏ cho gà

Mỏ dài làm gà mổ phá thức ăn làm rơi vãi thức ăn xuống nền và lẫn lộn với chất độn chuồng nên gà không thể ăn được. Vì vậy, việc cắt mỏ hợp lý để làm giảm vấn đề này và cũng đồng thời giảm tình trạng cắn mổ nhau và các thói quen xấu khác là cần thiết.

Kết quả của việc cắt mỏ tác động lên hao phí thức ăn được trình bày trong bảng dưới đây. Tuy nhiên, những kết quả này có thể thay đổi rất nhiều tùy thuộc tuổi cắt mỏ, loại dao cắt, mức độ đau của việc cắt mỏ, nhiệt độ của lưỡi dao đốt:

ẢNH HƯỞNG CỦA CẮT MỎ GÀ LÊN SỬ DỤNG THỨC ĂN TRÊN GÀ ĐẺ
	Mỏ đã cắt	Mỏ còn nguyên
Lượng thức ăn ăn vào (g/gà mái/ngày)	68,5	68,5
Hao phí thức ăn (g/gà mái/ngày)	1,1	2,0
Tăng trọng hàng ngày (g)	11,0	9,5
Khối lượng trứng/gà mái (g/ngày)	50,2	50,4
Hiệu quả thức ăn cho lượng trứng (g/g)	2,18	2,28

Kiểm soát động vật gặm nhấm

Sự phá hoại của loài gặm nhấm ở các trang tại gà thường là một vấn đề ảnh hưởng sử dụng thức ăn. Một con chuột 250gram có thể ăn được số lượng bằng với trọng lượng của nó trong một ngày (khoảng 90kg/con/năm)

Điều này có nghĩa rằng một trang trại với tổng số là 50 con chuột đơn giản mỗi năm có thể mất hàng tấn thức ăn nếu không tiêu diệt chúng ngay từ đầu! 

Thức ăn hư hỏng

Hư hỏng thức ăn và bị nhiễm nấm mốc cũng là những yếu tố góp phần vào thiệt hại và hao phí thức ăn. Những vấn đề này thường gặp nhất đối với thức ăn không được xử lý một cách thích hợp. Nhất là các vùng nhiệt đới, khí hậy nóng ẩm

Buổi sáng cho ăn cám gà đẻ, buổi chiều cho ăn cám thường

Trên thực tế, nhu cầu dinh dưỡng của gà đẻ chỉ phát huy hiệu quả cao vào một thời điểm nhất định trong ngày. Do đó, phương pháp cung cấm cám cho gà ăn theo từng buổi có thể giúp người chăn nuôi tiết kiệm thức ăn chăn nuôi gà  hiệu quả và giảm đến 8,4% lượng cám.

 

SO SÁNH NĂNG SUẤT CỦA TỪNG PHƯƠNG PHÁP CHO ĂN (từ 43- 57 tuần tuổi, trong 14 tuần)
Phân loại	Phương pháp thông thường (A)	Phương pháp phân chia từng buổi (B)	B/A
Tỉ lệ trứng đạt chuẩn (%)	83,6	86,3	Tăng
Tỉ lệ trứng mềm vỡ (%)	0,72	0,38	Giảm
Độ cứng vỏ (g/cm2)	3,82	3,43	Giảm
Độ dày vỏ trứng (um)	375	396	Tăng
Chuyển hóa thức ăn (kg thức ăn/ kg tăng trọng)	2,50	2,29	Giảm: từ việc phải tốn 2,50 kí cám cho 1 kg tăng trọng gà xuống chỉ còn 2,29.

Chú ý: Nên kiểm soát chặt chẽ hàm lượng canxi trong khẩu phần cám ăn buổi chiều của gà đẻ bởi nếu hàm lượng canxi quá cao sẽ làm mất cân bằng dinh dưỡng dẫn tới năng suất bị sụt giảm.

Xin giới thiệu bảng tham khảo về thành phần dinh dưỡng trộn trong cám dùng  buổi sáng và buổi chiều:

THÀNH PHẦN DINH DƯỠNG THAM KHẢO CHO CÁM BUỔI SÁNG VÀ BUỔI CHIỀU
Phân loại	Cám buổi sáng (từ 4h sáng đến 3 giờ chiều)	Cám buổi chiều  ( từ 3h chiều đến 9h tối)
Năng lượng trao đổi (kcal/kg)	2.930	2.330
Đạm thô(%)	16,30	13,00
Canxi (%)	0,50	8,00
Phốt pho	0,32	0,32
Methionin	0,35	0,28
Lysine	0,79	0,63

Cho ăn cám trộn sỏi

Là một trong những cách tiết kiệm thức ăn cho gà rất hiệu quả: việc bố sung sỏi vào thức ăn có thể giúp tiết kiệm được 4,3% cám trên gà đẻ và 6.4% cám trên gà thịt.

Do gà không có răng nên chúng sử dụng diều và mề để tiêu hóa thức ăn. Vì vậy cám gà cần bổ sung thêm sỏi theo những nấc tỉ lệ nhất định để đạt được hiệu quả tương ứng:

HIỆU QUẢ BỔ SUNG SỎI VÀO CÁM TRÊN GÀ THỊT
Tỉ lệ trộn sỏi (%)	Trọng lượng (kg)	FCR (kg thức ăn/kg tăng trọng)
0	1.924	2.50 kg thức ăn/kg tăng trọng gà
3	1.953	Còn: 2,34 kg thức ăn/kg tăng trọng gà

Bảng nghiên cứu chỉ ra rằng: nếu trộn sỏi theo tỉ lệ 3% vào cám gà thịt, cả trọng lượng của gà tăng từ 1.924 kg lên đến 1.953kg. Cùng với đó, FCR (Food comsumption rate- tỉ lệ tiêu tốn thức ăn) đã giảm từ 2.50 kg  xuống còn 2.34kg. Điều này có nghĩa rằng giờ đây, mỗi một 1kg tăng trưởng trên gà chỉ cần đến 2,34 kg cám, thay vì 2.50 kg nếu như không trộn sỏi.

Những điều cần chú ý:

• Với gà thịt : thông nên trộn quá 4% sỏi
• Sỏi phải có độ lớn phù hợp, lựa chọn sỏi sạch, không có vi khuẩn và rác hữu cơ bám vào.
• Lượng sỏi trộn vào cám nên theo tỉ lệ 4% nếu trộn mỗi ngày hoặc 12% nếu trộn 1 tuần/lần

Cải thiện phương pháp chiếu sáng tại trại gà thịt

Nghiên cứu của các chuyên gia chăn nuôi Hàn Quốc chỉ ra rằng: Mặc dù là phương pháp gián tiếp tác động đến hiệu quả của việc tiết kiệm cám cho gà. Nhưng nếu chuyển phương pháp hiếu sáng toàn thời gian sang phương pháp tăng dần thời gian chiếu sáng sẽ giúp tiết kiệm điện đến 43%. Ngoài ra còn giúp giảm tỉ lệ chế thời kì đầu của gà con đến 7,5%

Cắt cám trước khi xuất chuồng gà thịt 6 tiếng

Tâm lý chung của người chăn nuôi là muốn đàn gà có mức cân nặng nặng nhất vào thời điểm xuất bán vì lợi ích kinh tế. Do đó, trước khi xuất chuồng nhiều trại ra sức cho gà ăn nhiều cám. Tuy nhiên, khi bị stress do di chuyển, cám không tiêu hóa hết sẽ khiến chất lượng thịt bị sụt giảm, tỉ lệ móc hơi thịt giảm sút theo.

Sưởi ấm chuồng trại giúp tiết kiệm cám

Lượng thức ăn cho gà ăn vào sẽ được chuyển hóa thành nhiệt lượng, năng lượng vận động sản xuất trứng, phát triển cơ thể và loại thải ra ngoài.

Khi nhiệt độ giảm 1 độ thì tương ứng với nó lượng cám ăn vào phải tăng 1% để gà có thể sản xuất đủ nhiệt lượng sưởi ấm cơ thể:

Chọn con giống có tỉ lệ tiêu tốn thức ăn thấp (FCR)

Thông số kĩ thuật về FCR- tỉ lệ tiêu tốn thức ăn trên gà (tính trong điều kiện chăn nuôi tiêu chuẩn) của của mỗi một đơn vị nghiên cứu và chọn tạo con giống là khác nhau.